Autogene training

Gerd Goovaerts

Klinische psychologie

Autogene training is een therapie waar de beleving van een fysisch en psychisch rustvolle toestand essentieel is.
Er treden zowel fysiologische als cognitieve, emotionele en affectieve veranderingen op.
Een geleidelijke aanvaarding en integratie van het lichamelijke worden bevorderd. Tezelfdertijd evolueren veranderingen in het psychische functioneren, wint de persoon aan zelfvertrouwen, aanvaardt en integreert hij gevoelens, verlangens en het driftmatige.
Vermits men naast de fysiologische eveneens psychologische veranderingen beoogt te stimuleren, dient men autogene training als een psychotherapie te beschouwen.
Eenzijdige benadering van de fysiologische kant, zonder oog of kennis van de psychologische effecten doet afbreuk aan de waarde van autogene training.
In tegenstelling tot de zuivere verbale psychotherapieën staan hier lichamelijke belevingen mee centraal en geschiedt een belangrijk deel van de communicatie via het lichaam.
Naast het bekomen van een fysisch ontspannen lichamelijke toestand en een vermindering van angst- en spanningsgevoelens, worden ook persoonlijkheidsveranderingen gestimuleerd.

Effecten

Algemeen

Allerlei fysiologische reacties die samen de zgn. relaxation respons uitmaken, tegengesteld aan de activatie-respons of de fight-or-flight reaction. Globaal gaat het hier om veranderingen in de autonome functies, naar een vermindering van de sympathische activiteiten, naar een minimale stimulatie van het reticulair activeringscentrum.
Volgende dalingen worden o.a. waargenomen: daling in musculaire tonus, bloeddrukdaling, daling in hart- en ademhalingsfrequentie, vermindering in zuurstofconsumptie, perifere vasodilatatie, veranderingen in suiker- en suikerzuurgehalte van het bloed, en EEG-wijzigingen.
Allerlei psychologische veranderingen: vermindering van angst, vernauwde aandacht, verhoogde suggestibiliteit, toename in concentratie, passiviteit, verminderde afweermechanismen, en veranderingen in lichaamsbelevenis. De persoon voelt zich rustiger en minder angstig.

Concreet

Tot rust komen, niet door zich krampachtig te vermannen, maar juist door zich innerlijk te ontspannen. Boosheid, agressie, veel angst en andere hinderlijke gemoedstoestanden hebben zoveel macht, omdat ze het hele organisme in gevaar brengen.
Het zelf regelen van anders ‘onwillekeurige’ lichaamsfuncties, zoals bijvoorbeeld de bloedsomloop. Aangetoond werd dat niet alleen hoge bloeddruk bij A.T. daalt, maar dat de lage ook stijgt.
Stijging van de prestaties. Concentratie en geheugen nemen toe. Ook het lichamelijke prestatievermogen neemt toe door de verbeterde doorbloeding van de benodigde spieren, door het ontspannen van tegengesteld werkende spieren, door het geconcentreerde trainen en uitvoeren van alle bewegingen, door de pertinente zekerheid dat men gaat winnen enz.
Daling van het pijngevoel door een sterke daling van de pijnbeleving. Daardoor wordt de pijn zo veranderd dat ze of helemaal niet, of flink afgezwakt, alleen maar als hinder, als ‘zeer’ wordt gevoeld. Uitingen van pijn worden dus niet met geweld onderdrukt.
Zelfkritiek en zelfcontrole, verhoging van de egogerichte aandacht en het introspectief vermogen Zichzelf sturen door voornemens in de vorm van corrigerende formules die naar het onderbewustzijn worden gestuurd en die automatisch hun uitwerking hebben.

Voor wie?

Iedereen die het gevoel heeft zwaar onder stress te staan, hetzij door tijdelijke belasting, hetzij door de last van zware verantwoordelijkheid en tijdsdruk. Zij die lijden aan ‘managers disease’, m.a.w. kampen met allerlei stressymptomen die te maken hebben met een te-veel aan verantwoordelijkheden en een te-kort aan tijd. Herkenbare stressymptomen kunnen zijn: hartkloppingen, spanningshoofdpijn, slapende of gevoelloze ledematen, oorsuizingen, spierkrampen, potentieproblemen, maagdarmklachten, benauwdheidgevoelens e.a.
Cliënten met psychosomatische klachten. Deze klachten zijn lichamelijke reacties op een verstoord evenwicht, zij treden vaak op wanneer de mens met zichzelf en zijn omgeving, met zijn persoonlijke eisen en de eisen uit zijn werkkring niet meer klaar komt. Uit deze disharmonie ontwikkelt hij angsten, hij reageert onaangepast, agressief of depressief. Als een psychische problematiek echter leidt tot een aanhoudende, ziekelijke verandering in het lichaam, dan spreken we van een psychosomatische ziekte. Het is hierbij belangrijk te weten dat het vaak de kleine meningsverschillen en grieven van alledag zijn, die een mens terneer drukken en ziek maken. Immers, een oud Chinees spreekwoord zegt: we struikelen over molshopen en niet over hoge bergen!
Cliënten met slaapstoornissen, hetzij moeilijk kunnen inslapen, hetzij moeilijk kunnen doorslapen en tussendoor wakker worden.
Studenten met faalangst.
Iedereen met uitgesproken fysiologische reacties op onzekerheid zoals blozen, stotteren, hartkloppingen, zweten… met als gevolg dat ieder assertief optreden al aan kracht inboet of onmogelijk wordt.
Mensen met een te lage impulscontrole, die zich onvoldoende weten te beheersen en bijvoorbeeld woede-aanvallen, jaloezieaanvallen moeilijk kunnen kanaliseren of overgaan tot daden die ze nadien betreuren.
Cliënten met seksuele problemen, zoals o.a. verkramping, vaginisme, impotentie en vroegtijdige zaadlozingen.

In de praktijk

Autogene training wordt aangeleerd in 5 individuele therapeutische sessies. Er wordt geopteerd voor een individuele aanpak (en geen groepstraining) om de therapeutische mogelijkheden van autogene training tenvolle te benutten. Er kan op die manier ook beter ingespeeld worden en rekening gehouden worden met ieders persoonlijk tempo.
De cliënt wordt gevraagd om thuis te oefenen. Het thuis oefenen is cruciaal voor het welslagen van de training.
Aanvankelijk zijn de oefeningen vrij kort (enkele minuten), geleidelijk worden ze verlengd. Het krachtige van de methode ligt in het maximaal hanteren van de autonomie van de cliënt.
Teveel meepraten of het gebruik van cassettes – zoals jammer genoeg nogal eens gebeurt- doen afbreuk aan het principiële uitgangspunt van autogene training.

Gerd Goovaerts – Klinische psychologie

Brusselsesteenweg 96
2800 Mechelen

Halensebaan 49D
3290 Diest

Tel: 015/ 41.14.54
GSM: 0475/ 82.11.90
gerd.goovaerts@telenet.be